رویکرد غالب در مطالعات باستان شناسی پیرامون دوره آغاز عیلامی تاکید زیادی بر چگونگی شکل گیری حکومت های اولیه، بازرگانی و تجارت و به صورت کلی ساختار اداری - سیاسی در محوطه های مربوط به این دوره داشته است. در این میان یکی از داده های حائز اهمیت در این دوره واحد های ساختمانی است که در بسیاری از محوطه های آغز عیلامی از جمله ملیان، یحیی، شوش، تل قضیر، سیلک و قلی درویش شناسایی شده است، اما کمتر مورد...

محوطه ی باستانی سفالین در شرق دشت ری در ناحیه ورامین ـ پیشوا قرار گرفته است و از سال 1385 تاکنون به سرپرستی آقای دکتر مرتضی حصاری مورد کاوش قرار گرفته است. داده های سطحی شناسایی شده از محوطه، تاریخی نسبی تا هزاره ی 5 پیش از میلاد را نشان می دهد اما داده های به دست آمده از کاوش نشان دهنده ی تاریخی از اواخر هزاره ی 4 پیش از میلاد، آغاز شهرنشینی، تا هزاره ی اول پیش ازمیلاد به صورت متناوب است. موض...

این مقاله به بررسی و نقد کتاب «شکل‌گیری و توسعه آغاز نگارش در ایران؛ از پیش‌ازتاریخ تا آغاز عیلامی» اختصاص دارد. موضوع این کتاب یکی از بنیادین‌ترین بزنگاه‌های همة فرهنگ‌های انسانی و انسانیت است؛ چگونگی شکل‌گیری خط و نگارش در میان فرهنگ‌های انسانی و خاستگاه‌های باستان‌شناختی آن. در این مقاله تلاش می‌شود تا ضمن برشماری نقاط قوت و ضعف این کتاب، اهمیت کنکاش عمیق‌تر در موضوع آن تشریح و نشان داده شود...

در این مقاله با بررسی برخی از متون عیلامی و میانرودانی که بهترین منابع اطلاعاتی در باره غرب ایران به شمار می آیند، سیمای جغرافیای تاریخی منطقه ای در غرب ایران که در ادبیات باستان شناختی به حوزه فرهنگی زاگرس مرکزی شهرت دارد، به تصویر کشیده شده تا سرزمینهایی که از هزاره سوم تا آغاز هزاره نخست پیش از میلاد (ظهور اقوام آریایی) در این منطقه شکل گرفته بودند، مکانیابی و اقوامی که در آنها می زیسته اند،...

شواهد اداری- مدیریتی، تخصصی شدن حرفه ها و محوطه ها در دوره آغازعیلامی (2800-3200 ق.م ) در حوزه رود کر نشان می دهد که نخبگان محوطه ی ملیان به منزله یک مرکز تخصصی مدیریت اداری و تجاری در مسیر ارتباطی بین سرزمین های پست و کوهستان های غرب ایران را بر عهده داشته اند. دیوار دفاعی ملیان و ساختمان های لایه iii ترانشه abc همگی حاکی از این موضوع هستند که گروه های نخبگان اقتصادی که تجار آغازعیلامی هستند، ...

در دولت‌های نخستین، مهم‌ترین جنبة مشروعیت شاهان، تقدس نهاد شاهی بود که از شاه یک میانجی میان آسمان و زمین می‌ساخت. این تقدس عموماً به دو گونه کسب می‌شد: در گونة نخست، شاهان تجلی خدایان یا از تبار ایشان تلقی می‌شدند و یا به‌عنوان یکی از خدایان پرستیده می‌شدند(شاهی آسمانی). در گونة دوم شاهان هرچند مدعی اشکال پیشین الوهیت نبودند اما خود را برگزیدة خدایان و نمایندة آنان بر روی زمین قلمداد می‌کردند. ...

ورود پارسی ها به انشان و حملات مکرر اقوام میانرودان، به ویژه آشور، علیه اقوام و دولت های منطقه، منجر به برقراری روابط دوستانه­ای میان پارسی ها و عیلامی ها در هزاره اول ق. م. و درنتیجه، نفوذ بسیاری از ویژگی­های سیاسی، فرهنگی، نظامی و اداری تمدن عیلام درمیان پارسی ها شد.در این مقاله تلاش شده است تا با کمک منابع میانرودانی، عیلامی، الواح تخت جمشید و پژوهش­های تاریخی، ضمن بررسی روابط میان پارسی ها ...

    منطقه‌ی جنوب غرب ایران با یافته‌های مصوری به قدمت بالغ بر 6000 سال ‌به مرکزیت شوش، به تمدن عیلامی شناخته شده است. این منطقه ‌زیستگاه مردمی بوده که سهم قابل توجهی در رشد، تعالی و گسترش تمدن بشری داشته است. همسایگی تمدن عیلامی با تمدن‌های مهمی چون اکد، بابل، سومر و سپس آشور که تحولات بصری پراهمیتی‌ را در دوره‌ی حیات خود شاهد بوده‌ و در شمار نقش‌آفرینان مهم توسعه ی تمدن بشری از هزاره پنجم تا  ...

اواخر هزاره چهارم و اوائل هزاره سوم ق.م یکی از مهّم ترین هزاره های تأثیر گذار نه تنها در تاریخ ایران بلکه در تاریخ خاور نزدیک است. در این دوران بشر برای نخستین بار شروع به استفاده از نوعی نگارش ساده عددی کرد. در اواسط و اواخر هزاره چهارم ق.م نخستین بارقه های پیدایش شهرهای نخستین در خاور نزدیک و فلات ایران زده شد که نتیجه آن شکل گیری اولین شهرهای باستان در عصر مفرغ بود. این دوره مهّم در پیش از تار...

عصر ایلامی (عیلامی)، در مقام بخشی از تاریخ سرزمین ایران، اهمیت بسزایی در مطالعات روشنگرانه دیگر دوره‌های تاریخی، از جمله هخامنشیان، دارد. باورهای اعتقادی عیلامیان، که خود به نوعی تلفیقی از عناصر حاصل از جبر جغرافیایی و همچنین ارتباط فرهنگی با بین‌النهرین و ریشه‌های تاریخی و قومی این مردمان است، در روزگار پس از انقراض واحد سیاسی تحت نام عیلام، نیز همچنان تداوم داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ...